Cu Lồ và cu Lồ Sứt chưa ra đời, nhưng bà ngoại tương lai của chúng đã viết câu chuyện này dành sẵn cho cháu mình để chúng biết về cụ, kỵ và những câu chuyện của họ mà chúng không được chứng kiến. Bà ngoại tương lai tên Zin, và trong Tóc rối đổi kẹo, bạn đọc sẽ theo chân cô bé Zin lí lắc mà cũng hay suy tư quay ngược thời gian trở về những năm 70 của thế kỉ trước. Qua góc nhìn trẻ thơ của Zin, thị xã tỉnh lẻ nơi cô bé sống hay làng quê cô bé về sơ tán (cũng chính là bất cứ địa danh miền Bắc nào trong thời kì bao cấp) hiện lên sống động từ những trò nghịch ngợm của trẻ con phố hàng, những bài hát chế lời, con búp bê nhựa lộng lẫy kiêu kì, cái chõng tre bày trước nhà bán nước chè xanh với chuối chín và kẹo hồng kẹo lạc, giấc mơ về cánh buồm đỏ thắm của cô gái nhỏ, đến tình làng xóm khi đi sơ tán, chiếc mũ rơm vàng óng các cô cậu học trò đội vào xinh như trên họa báo, những khúc khích đỏ mặt của các cô gái mới lớn khi bộ đội ở làng, mớ tóc rối của bà có thể đổi lấy những que kẹo mạch nha mộc mạc và niềm vui trong mắt những đứa cháu hồn nhiên... Lũ trẻ tìm được niềm vui từ những thứ vô cùng giản dị, học được những bài học nhân văn từ cách sống của mọi người xung quanh, khiến những năm tháng vô cùng khó khăn nhưng cũng rất nên thơ giờ đầy ắp cả một vùng kí ức.