Liệu con bướm đập cách ở Brasil có thể gây ra cơn lốc ở Texas?

Với tham vọng lập ra một mô hình toán học nhằm dự báo thời tiết, Edward Lorenz đã phát hiện "hiện ứng cánh bướm" - một lí thuyết có ý nghĩa rất lớn với khoa học hiện đại. Thế nhưng ở thập niên 60, lý thuyết này còn quá mới mẻ.

Mãi gần 30 năm sau đó, lý thuyết này mới được công chúng biết đến rộng rãi qua cuốn sách Từ hiệu ứng con bướm đến lí thuyết hỗn độn. Ra mắt năm 1987, cuốn sách ngay lập tức trở thành cuốn sách best-seller trên khắp thế giới, được dịch ra 25 thứ tiếng và được coi đã làm thay đổi nhận thức của toàn thể nhân loại.

Là nhà văn khoa học hàng đầu của Mĩ, James Gleick thực sự đã đưa khoa học cấp cao đến gần hơn với công chúng khi "đại chúng hóa" những kiến thức phức tạp của "hiệu ứng con bướm". Từ việc phát hiện, những thử nghiệm, đến những nghiên cứu vĩ mô như "ý tưởng của David Rulle về chảy rối" hay "chiến công tinh tế của Libchaber" trong việc giải thích các hiện tượng xung quanh "hiệu ứng con bướm".

Với cuốn sách này, James Gleick xứng đáng được ghi công vì là người đã phổ biến thuật ngữ "hiệu ứng con bướm" trong văn hóa đại chúng.

MỤC LỤC:

- Mở đầu
- Hiệu ứng con bướm
- Cách mạng
- Những thăng trầm của sự sống
- Mô hình học của tự nhiên
- Các nhân hút lạ
- Tính phổ quát
- Nhà thực nghiệm
- Các hình ảnh của hỗn độn
- Tập thể nghiên cứu các hệ động lực
- Các nhịp nội tại
- Hỗn độn và sau đó

ĐOẠN TRÍCH:

Lorenz nghĩ rằng ông phải tìm thấy ở đây một mối liên hệ giữa việc thời tiết không chịu lặp lại như trước và sự bất lực của các nhà khí tượng trong việc đưa ra các dự báo - một mối liên hệ giữa tính phi tuần hoàn và tính không thể dự báo được. Tìm các phương trình đơn giản tạo được tính phi tuần hoàn mà ông tìm kiếm là một việc không hề dễ dàng gì. Lúc đầu, máy tính của ông chỉ giới hạn ở những chu kỳ lặp đi lặp lại. Nhưng Lorenz đã thử đưa vào những loại phức tạp hóa nhỏ khác nhau và cuối cùng ông đã thành công khi đưa vào một phương trình làm biến thiên lượng nhiệt từ Đông sang Tây, tương xứng với sự biến thiên trong thế giới thực, chẳng hạn giữa cách mà Mặt trời làm ấm bờ đông của Bắc Mỹ với cách mà nó làm ấm Đại Tây Dương. Và sự lặp lại đã biến mất.