Lam Thạnh vào những năm 80 của thế kỷ 20 chỉ sản xuất độc canh cây lúa... Nhiều người quanh năm phải đi làm thuê, làm mướn để kiếm sống. Hộ khá hơn chỉ đủ lúa ăn cho gia đình trong một năm, số lúa dư ra thì Ban nông nghiệp xã đo bồ và bắt phải bán cho Nhà nước để lấy tem, phiếu hàng hóa...

Từ cái cảnh đo bồ, không ít hộ nông dân có lúa dư ban đêm phải đào hầm cất giấu. Vậy mà cũng bị ấp, xã phát hiện, bắt họ phải bán hết số lúa dư cho nhà nước. Vì thiếu lương thực, nhiều gia đình phải ăn cháo độn rau. Cứ sau mỗi vụ mùa, gần như mỗi nhà đều xuống xuồng để chèo chống về tận rừng đước để đốn củi, bắt ba khía, hoặc qua tận miệt U Minh Thượng để đốn sậy, chặt cây tràm bán lấy tiền mua gạo...

Đó là những chuyện ở Cà Mau, Bạc Liêu cũng như ở nhiều địa phương khác của hơn 30 năm trước, bối cảnh mà tác giả dựa vào để hư cấu nên cuốn tiểu thuyết này. Có thể nói, Cuộc chiến ở bán đảo xanh là tiểu thuyết của dòng hiện thực phê phán theo kiểu truyền thống, lấy chân - thiện - mỹ làm nền. Đó là cuộc đấu tranh dai dẳng và khắc nghiệt để giành lấy công lý cho những người nông dân nghèo vốn thấp cổ bé họng trong một vùng quê giàu truyền thống cách mạng vừa thoát ra từ chiến tranh dấn thân vào cuộc sống mới.

Trích "Tiểu thuyết của một nhà báo ở Bạc Liêu" - Huỳnh Kim