Nếu như Trương Chi trong truyện cổ dân gian là một nhân vật lí tưởng hóa, thiêng hóa đại diện cho một tình yêu chung thủy, cao đẹp thì Trương Chi trong tác phẩm cùng tên của Nguyễn Huy Thiệp lại khác hẳn.

Nguyễn Huy Thiệp không kế thừa, tiếp nối hình ảnh lí tưởng ấy mà lại sáng tạo, phá cách theo cách riêng của mình. Ông đã dựng lên nhân vật Trương Chi hay văng tục, có thể trật quần đái xuống sông và tự cắn đứt một đốt ngón tay của mình. Nhân vật ấy đại diện cho tâm thức của con người hiện đại – cô đơn, không được sống là chính mình.

Qua tác phẩm Trương Chi, bạn đọc có thể nhìn thấy được tiếng nói của nỗi cô đơn, nỗi xót xa, nỗi đớn đau của của chàng Trương không phải vì tình yêu không được đáp đền (như trong truyện cổ) mà là sự phủ phàng quay lưng của con người trước giá trị đích thực của chính mình.

"Trương Chi rùng mình. Chàng thấy lo sợ cho chàng. Chàng biết rõ mình. Chàng có thể chịu được đói khổ, nhọc nhằn, thói nhẫn tâm, sự đểu cáng. Thậm chí cả sự hạ nhục của bọn người nông nổi và thiển cẩn nữa, không sao. Chàng chỉ sợ khi chính bản thân chàng lâm vào tình thế phải tự hạ nhục bản tính mình, thế là mất hết, không còn tiếng hát, không còn Trương Chi".