Câu chuyện được viết dựa trên cảm hứng về cuộc đời của Vũ - một nhà văn trẻ "hai mươi nhăm tuổi", lấy bối cảnh ở Hà Nội khoảng trước những năm xảy ra Đại chiến Thế giới thứ II (1939 - 1945).

Trong buổi bình minh của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX có những tài năng văn học trẻ. Có những nhà tiểu thuyết sớm nổi tiếng ngay ở tuổi 20. Có người 27 tuổi đã chết, để lại bao nỗi tiếc thương cho người đời. Câu chuyện được viết dựa trên cảm hứng về cuộc đời một nhà văn như thế...

Vì trường hợp đặc biệt Vũ phải đến dự tiệc mừng nhà mới của một người bạn quen, rất hiếm khi anh tham gia những buổi thế này. Trên đường đi, từ ga Cầu Mới qua ấp Thái Hà, Quốc Tử Giám, rồi ngang qua Cửa Nam, phố Hàng Bông, phố Hàng Gai và xuống xe điện ở đầu Bờ Hồ, Vũ đã miên man nghĩ về nhiều điều. "Công việc của nhà văn là gì? Vũ nhiều lần tự hỏi". "Vũ cảm thấy chàng là một "nhà ngôn ngữ" hơn là một nhà văn. Chàng yêu tiếng Việt. Không! Không phải tình yêu. Chàng thích sự chính xác của từ ngữ: chính xác về tình cảm, về cấu trúc, tóm lại là nghệ thuật." Vũ suy tư tìm ra cho mình lời giải đáp. Rồi Vũ lại kéo mình về thực tại khi đưa mắt nhìn ra cửa sổ xe điện, nhìn về Hà Nội nơi anh đang sinh sống và làm việc. "Hà Nội nhơ nhớp và nghèo xác. Không phải cái nghèo thông thường: nó là cái nghèo vô lối, dị mọ, không đâu có. Tất cả đòi hỏi phải khai hóa, phải học hỏi từ đầu. Ôi cái đất nước Việt Nam, cái cộng đồng người Việt Nam khốn khó của chàng! Sao ánh mắt người Việt nó nhanh thế kia! Nó u ám thế kia?..." Cứ như thế Vũ đưa mình từ suy nghĩ đến tâm tư khác về xã hội, về con người... về văn chương.

Vũ chậm rãi đi qua phố Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường... và đây rồi, căn nhà mà anh phải đến. Nơi ấy có đủ tất cả dạng người, "các vị tri huyện, tri phủ, nghị viện,... giới văn chương nghệ thuật" toàn những người có tên tuổi máu mặt, và cả tay "buôn lậu mờ ám, dính líu đến cả buôn lậu ma túy và vũ khí". Đặc biệt là sự xuất hiện của hai người phụ nữ, một là vợ của chủ nhà, một là em vợ chủ nhà. Đấy dường như một xã hội thu nhỏ mà Vũ cũng là thành phần góp mặt.

Buổi tiệc kết thúc, Vũ lang thang ở bên ngoài đến nhà thì đã gần sáng. Đúng lúc những tia nắng mùa xuân chiếu vào cửa sổ nhà chàng. Vũ ngồi vào bàn viết: Bài học tiếng Việt.