Mực trái sầm là truyện ngắn được dùng làm tên chung cho toàn bộ tập truyện.

Năng là con út trong một gia đình gồm 6 anh em với những cái tên là lạ, hay hay: Tốt, Lành, Giỏi, Giắng, Siêng, Năng. Nhà Năng nghèo lắm, cha làm nghề chẻ đá, mẹ thì sớm tối mò cua bắt ốc. Ấy vậy mà sáu anh em Năng đều được cha mẹ làm mọi cách để cho đi học. Gia cảnh khổ cực, Năng tự mình xoay sở nhặt củi sau giờ học phụ mẹ "đồng cá, đồng dầu", cơm bữa đói bữa no nói chi đến tiền mua giấy mực học hành.

Trong núi quê Năng có một loài trái ăn được, lúc chín tím thẫm. Những giọt mực Năng dùng chép bài chính là từ trái sầm sau khi giã nát, được vắt lấy những giọt nước tim tím bọc từ tấm vải mùng rách nát. "Mực trái sầm" viết lên giấy hiện màu xanh tím lánh lấp, báo hiệu một tương lai tương sáng đang đợi Năng.

11 truyện ngắn tựu chung về hình ảnh những thiếu niên nhỏ tuổi lớn lên trong điều kiện gia đình khác nhau, mỗi em mỗi hoàn cảnh nhưng vượt trên nỗi khó khăn là ước mơ, là sự cố gắng sống thiện. 11 câu chuyện sẽ là những bài học nhẹ nhàng dành tặng các em học sinh!