Sau khi chúa Tiên Nguyễn Hoàng tạ thế, Nguyễn Phúc Nguyên (1563 - 1635) nối nghiệp chúa. Được sự giúp đỡ của các công thần, đặc biệt là sự phò trợ của Đào Duy Từ, người đã ra sức hoàn thiện việc cai trị, phát triển nông nghiệp, sửa thành lũy, đặt quan ải, thu phục lòng người ở mảnh đất phương nam. Nguyễn Phúc Nguyên tấm lòng nhân từ, được dân xưng tụng là chúa Sãi, hay còn gọi là chúa Phật.

Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên mất, thế tử Nguyễn Phúc Lan (1600 - 1648) lên thay, tiếp nối con đường của cha. Ông cũng được nhân dân vô cùng yêu mến gọi là chúa Thượng. Lên nắm chính quyền, chúa Thượng dùng nhân đức cai trị, bấy giờ vùng đất phương nam mưa nắng thuận hòa, dân giàu nước thịnh, cảnh thái bình ở khắp chốn.

Công trình Lịch sử Việt Nam bằng tranh ra đời nhằm mục đích giới thiệu lịch sử nước nhà một cách ngắn gọn, sinh động, có hệ thống, qua cách kể chuyện súc tích và tranh minh họa.

Bộ sách tranh nhiều tập này cố gắng phản ánh con người và đất nước Việt Nam theo đúng tiến trình lịch sử với không gian, văn hóa, y phục, tính cách phù hợp với từng thời kỳ, từng triều đại cụ thể.

Bộ Lịch sử Việt Nam bằng tranh thực hiện xuyên suốt từ thời cổ của các thời đại đồ đá, đồ đồng đến thời Hùng Vương dựng nước; trải qua ngàn năm Bắc thuộc đến thời kỳ tự chủ của các triều đại Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần, Lê, Nguyễn và cuối cùng là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước vừa qua.

Bộ sách được chia làm nhiều tập, mỗi tập viết về một thời kỳ hay một nhân vật, một vấn đề tiêu biểu của thời kỳ đó. Mỗi tập có cấu trúc độc lập riêng nhưng hài hòa trong một thổng thể chung là Lịch sử Việt Nam. Trong quá trình biên soạn, các tác giả còn chú ý thể hiện các đặc điểm văn hóa, lễ hội, phong tục tập quán tiêu biểu của từng thời kỳ lịch sử.

Công trình là nỗ lực chung của các họa sĩ, các cán bộ nghiên cứu của Viện Khoa học Xã hội tại Tp. Hồ Chí Minh và Nhà xuất bản Trẻ.