Dù đã hai lần thảm bại nhưng Nguyên Mông vẫn chưa bao giờ nguôi ý định xâm lăng Đại Việt để báo thù cho những những nhục nhã trong hai lần xâm lược trước. Nhà Nguyên huy động hơn 50 vạn quân thủy, bộ cho việc báo thù này.

Dù có sự chuẩn bị chu đáo, nhưng một lần nữa nhà Trần vẫn đẩy lùi cuộc xâm lược quy mô của nhà Nguyên, giữ vững bờ cõi và nền độc lập, tự chủ. Trận Bạch Đằng cũng được ghi nhận là một trong những trận đánh nổi tiếng trong lịch sử nước ta. Giải thích cho thất bại của quân Nguyên cũng như chiến thắng của Đại Việt, Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn đã nói rằng: "Vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước nhà góp sức". Đấy cũng chính là nguyên nhân thắng lợi của cả ba cuộc kháng chiến chống Nguyên trong thế kỷ 13 của nước ta.

Công trình Lịch sử Việt Nam bằng tranh ra đời nhằm mục đích giới thiệu lịch sử nước nhà một cách ngắn gọn, sinh động, có hệ thống, qua cách kể chuyện súc tích và tranh minh họa.

Bộ sách tranh nhiều tập này cố gắng phản ánh con người và đất nước Việt Nam theo đúng tiến trình lịch sử với không gian, văn hóa, y phục, tính cách phù hợp với từng thời kỳ, từng triều đại cụ thể.

Bộ Lịch sử Việt Nam bằng tranh thực hiện xuyên suốt từ thời cổ của các thời đại đồ đá, đồ đồng đến thời Hùng Vương dựng nước; trải qua ngàn năm Bắc thuộc đến thời kỳ tự chủ của các triều đại Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần, Lê, Nguyễn và cuối cùng là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước vừa qua.

Bộ sách được chia làm nhiều tập, mỗi tập viết về một thời kỳ hay một nhân vật, một vấn đề tiêu biểu của thời kỳ đó. Mỗi tập có cấu trúc độc lập riêng nhưng hài hòa trong một thổng thể chung là Lịch sử Việt Nam. Trong quá trình biên soạn, các tác giả còn chú ý thể hiện các đặc điểm văn hóa, lễ hội, phong tục tập quán tiêu biểu của từng thời kỳ lịch sử.

Công trình là nỗ lực chung của các họa sĩ, các cán bộ nghiên cứu của Viện Khoa học Xã hội tại Tp. Hồ Chí Minh và Nhà xuất bản Trẻ.