Việc một người phụ nữ tham gia triều chính trong lịch sử nước ta vốn đã là hiếm. Không những vậy, người phụ nữ ấy với tài năng và đức độ của bản thân đã trở thành một trong những danh nhân có tài trị nước. Người ấy chính là Nguyên phi Ỷ Lan.

Vốn chỉ là cô thôn nữ, vào cung, được vua Lý Thánh Tông tin tưởng trao quyền nhiếp chính khi người đích thân chinh phạt Chiêm Thành, và khi nhiếp chính với cương vị Hoàng thái hậu, Nguyên phi Ỷ Lan góp phần không nhỏ trong việc ổn định chính sự, giúp cho trong nước yên ổn, lòng dân vui vẻ, được nhân dân quý trọng, tôn vinh.

Dầu vậy, đời người không tránh được sai lầm, sử cũ vẫn ghi lại chuyện Thượng Dương hoàng hậu cùng 72 vị cung nữ đã làm cả đời bà day dứt, xây dựng chùa chiền, sám hối, rửa oan. Do vậy, bà rất tinh thông Phật pháp, là người "hiểu sâu tôn chỉ" đạo Phật, cùng với tài văn chương, bà đã để lại cho đời bài kệ vẫn còn lưu lại trong Thiền uyển tập anh rất có giá trị.

Tập 17: Ỷ Lan nguyên phi thuộc công trình Lịch sử Việt Nam bằng tranh ra đời nhằm mục đích giới thiệu lịch sử nước nhà một cách ngắn gọn, sinh động, có hệ thống, qua cách kể chuyện súc tích và tranh minh họa.

Bộ sách tranh nhiều tập này cố gắng phản ánh con người và đất nước Việt Nam theo đúng tiến trình lịch sử với không gian, văn hóa, y phục, tính cách phù hợp với từng thời kỳ, từng triều đại cụ thể.

Bộ Lịch sử Việt Nam bằng tranh thực hiện xuyên suốt từ thời cổ của các thời đại đồ đá, đồ đồng đến thời Hùng Vương dựng nước; trải qua ngàn năm Bắc thuộc đến thời kỳ tự chủ của các triều đại Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần, Lê, Nguyễn và cuối cùng là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước vừa qua.

Bộ sách được chia làm nhiều tập, mỗi tập viết về một thời kỳ hay một nhân vật, một vấn đề tiêu biểu của thời kỳ đó. Mỗi tập có cấu trúc độc lập riêng nhưng hài hòa trong một thổng thể chung là Lịch sử Việt Nam. Trong quá trình biên soạn, các tác giả còn chú ý thể hiện các đặc điểm văn hóa, lễ hội, phong tục tập quán tiêu biểu của từng thời kỳ lịch sử.

Công trình là nỗ lực chung của các họa sĩ, các cán bộ nghiên cứu của Viện Khoa học Xã hội tại Tp. Hồ Chí Minh và Nhà xuất bản Trẻ.